Wiersz Leopolda Staffa

Tający śnieg w ziemi rdzawej
Ruń kiełkującą obnaża
I każde blade źdźbło trawy
Jest jak wskrzeszenie Łazarza.

Leopold Staff

Le­opold Staff uro­dził się 14 li­sto­pa­da 1878 roku we Lwo­wie. Ma­tu­rę zdał w V Gim­na­zjum Kla­sycz­nym we Lwo­wie, po czym za­pi­sał się na stu­dia praw­ni­cze. Uczęsz­czał rów­nież na wy­kła­dy z fi­lo­zo­fii i fi­lo­lo­gii ro­mań­skiej. Stu­diu­jąc na Uni­wer­sy­te­cie Lwow­skim na­le­żał do Sto­wa­rzy­sze­nia Czy­tel­ni Aka­de­mic­kiej. Pra­co­wał też jako czło­nek re­dak­cji pi­sma aka­de­mic­kie­go „Mło­dość” uka­zu­ją­ce­go się w Kra­ko­wie w la­tach 1898-1899. W roku 1900 wstą­pił do gru­py po­etyc­kiej „Pła­net­ni­cy”. Wie­le po­dró­żo­wał, szcze­gól­nie chęt­nie od­wie­dza­jąc Wło­chy. W l. 1902-1903 prze­by­wał w sto­li­cy Fran­cji. Przez czte­ry lata współ­pra­co­wał z pi­sma­mi „La­mus” (1909-1913) oraz „Mu­se­ion” (1911, 1913). Od roku 1909 do 1914 zaj­mo­wał się re­dak­cją bi­blio­te­ki „Sym­po­sion”, wy­da­wa­nej przez Księ­gar­nię Bi­blio­te­ki Pol­skiej B. Po­ło­niec­kie­go, któ­ra ogła­sza­ła wy­bra­ne tek­sty fi­lo­zo­ficz­ne.

Po wy­bu­chu I woj­ny świa­to­wej zna­lazł się w Char­ko­wie, gdzie miesz­kał do roku 1918. Po za­koń­cze­niu dzia­łań wo­jen­nych po­wró­cił do Pol­ski i osie­dlił się w War­sza­wie. Wraz z Wa­cła­wem Be­ren­tem i Ste­fa­nem Żerom­skim re­da­go­wał mie­sięcz­nik „Nowy Prze­gląd Li­te­ra­tu­ry i Sztu­ki”. Ogła­szał swe tek­sty na rów­nież na ła­mach „Ma­sek”, „Ty­go­dni­ka Ilu­stro­wa­ne­go”, „Ku­rie­ra War­szaw­skie­go” i „Ga­ze­ty Pol­skiej”. Był człon­kiem To­wa­rzy­stwa Li­te­ra­tów i Dzien­ni­ka­rzy Pol­skich, peł­niąc funk­cję jego wi­ce­pre­ze­sa (1924) i pre­ze­sa (1924-1931). Za­sia­dał rów­nież w za­rzą­dzie Związ­ku Za­wo­do­we­go Li­te­ra­tów Pol­skich. Od roku 1933 Po­eta na­le­żał do Pol­skiej Aka­de­mii Li­te­ra­tu­ry, pia­stu­jąc god­ność jej wi­ce­pre­ze­sa. Lata oku­pa­cji nie­miec­kiej spę­dził w War­sza­wie, wy­kła­da­jąc na pod­ziem­nym Uni­wer­sy­te­cie. Po upad­ku Po­wsta­nia i wy­pę­dze­niu lud­no­ści cy­wil­nej ze sto­li­cy schro­nił się w Paw­ło­wi­cach i Kra­ko­wie. W roku 1949 wró­cił do War­sza­wy, gdzie po­zo­stał do śmier­ci.

Le­opold Staff otrzy­mał dwie pań­stwo­we na­gro­dy li­te­rac­kie (1927 i 1951). W okre­sie mię­dzy­wo­jen­nym uczci­ły go swy­mi na­gro­da­mi mia­sta Lwów, War­sza­wa i Łódź. Stał się rów­nież ho­no­ro­wym człon­kiem pol­skie­go Pen Clu­bu (1931), któ­ry trzy lata po za­koń­cze­niu woj­ny przy­znał mu na­gro­dę za ca­ło­kształt do­rob­ku na polu prze­kła­dów. Dwa naj­star­sze uni­wer­sy­te­ty nada­ły Le­opol­do­wi Staf­fo­wi swe dok­to­ra­ty honoris causa: Uni­wer­sy­tet War­szaw­ski w r. 1939, na­to­miast Ja­giel­loń­ski w 1949.

De­biu­tem po­etyc­kim był tom Sny o potędze (1901), po­wsta­ły w okre­sie naj­więk­sze­go roz­wo­ju po­ezji mło­do­pol­skiej. Rów­nież wier­sze mło­de­go Staf­fa były osa­dzo­ne wła­śnie w kon­wen­cji ro­dzi­me­go mo­der­ni­zmu, ob­fi­tu­jąc w mo­ty­wy ta­jem­ni­czo­ści, bez­sen­su ist­nie­nia i de­ka­den­ty­zmu. Dużą rolą od­gry­wa­ła po­ezja na­stro­ju ze zna­nym utwo­rem Deszcz jesienny. Pró­bę prze­ła­ma­nia in­er­cji i de­ka­denc­kie­go upad­ku sta­no­wił jed­nak m.in. otwie­ra­ją­cy tom so­net Kowal. Po­chwa­ła ak­tyw­no­ści, siły i wi­ta­li­zmu do­cze­ka się wy­ra­zu w po­ema­cie z roku 1902 Mistrz Twardowski oraz ko­lej­nych to­mach wier­szy (Dzień duszy z 1903 r., Ptakom niebieskim (1905), Gałąź kwitnąca (1908). Trud­no nie do­strzec opar­cia się na Nie­tz­schem (wola mocy, nad­czło­wiek, jed­nak we wła­snym, schry­stia­ni­zo­wa­nym uję­ciu Staf­fa), któ­re­go na­uki mia­ły po­móc w prze­ła­ma­niu wpły­wu pism Scho­pen­hau­era. Po­eta wy­pra­co­wał na­stęp­nie wła­sną po­ety­kę neo­kla­sy­cy­stycz­ną, no­bi­li­to­wał rów­nież co­dzien­ność (był mi­strzem Ska­man­dry­tów), kie­ru­jąc się przy tym ku hu­ma­ni­ta­ry­zmo­wi i kwe­stiom spo­łecz­nym (Ścieżki polne z r. 1919, Ucho igielne (1927), Wysokie drzewa (1932) oraz Barwa miodu z roku 1936). II woj­na świa­to­wa przy­nio­sła roz­ra­chu­nek po­etyc­ki nie tyl­ko z do­świad­cze­niem na­zi­zmu, bar­ba­rzyń­skiej woj­ny to­tal­nej lecz i z wła­sną sztu­ką (Martwa pogoda (1946), Wiklina (1954) i Dziewięć Muz (1958).

Le­opold Staff po­zo­sta­wił po so­bie rów­nież dra­ma­ty sym­bo­li­stycz­ne i na­tu­ra­li­stycz­ne oraz licz­ne prze­kła­dy: psal­mów Sta­re­go Te­sta­men­tu, fi­lo­zo­fów an­tycz­nych, Kwiatków św. Franciszka (1910), Złotej Legendy Ja­ku­ba de Vo­ra­igne, po­ezji ła­ciń­skich Ko­cha­now­skie­go oraz m.in. Th. Man­na, Nie­tz­sche­go i Goethego. W roku 1966 uka­za­ły się jego li­sty ze­bra­ne w to­mie W kręgu literackich przyjaźni.