Zwyrodnienie kręgosłupa
Zwyrodnienie kręgosłupa, znane również jako choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa, jest przewlekłym procesem stopniowego zużywania się elementów kręgosłupa – kręgów, krążków międzykręgowych, stawów i więzadeł. Z czasem prowadzi to do ograniczenia ruchomości, bólu oraz występowania objawów neurologicznych, które utrudniają codzienne funkcjonowanie.
Zwyrodnienie kręgosłupa – przyczyny
Proces zwyrodnieniowy najczęściej wiąże się z naturalnym starzeniem organizmu, ale jego przebieg przyspieszają także niekorzystne czynniki środowiskowe. Wpływ na rozwój choroby mają między innymi przewlekłe przeciążenia kręgosłupa wynikające z pracy fizycznej lub siedzącego trybu życia, brak aktywności fizycznej, wady postawy, a także urazy i mikrourazy powstające w wyniku codziennych aktywności. Znaczenie mają również otyłość, która zwiększa nacisk na struktury kręgosłupa, oraz uwarunkowania genetyczne i choroby współistniejące, jak osteoporoza.
Stopniowe odwodnienie krążków międzykręgowych oraz ich spłaszczenie sprawia, że kręgosłup traci swoją elastyczność i zdolność amortyzacji. W konsekwencji rośnie przeciążenie stawów międzykręgowych, co sprzyja powstawaniu przewlekłych dolegliwości bólowych.
Objawy choroby zwyrodnieniowej
Pierwszym i najczęstszym objawem zwyrodnienia kręgosłupa jest ból, który może mieć charakter miejscowy lub promieniować do innych części ciała, np. kończyn. Dolegliwości nasilają się zazwyczaj podczas długotrwałego wysiłku, podnoszenia ciężarów lub przebywania w jednej pozycji. Typowym objawem jest również poranna sztywność kręgosłupa, która ustępuje po kilkunastu minutach ruchu.
W miarę postępu choroby mogą pojawić się drętwienia, mrowienia czy osłabienie siły mięśniowej kończyn. Objawy te wynikają z podrażnienia lub ucisku korzeni nerwowych, który pojawia się przy bardziej zaawansowanych zmianach zwyrodnieniowych.
Leczenie i rola fizjoterapii
Leczenie choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa ma przede wszystkim charakter zachowawczy i skupia się na zmniejszaniu bólu oraz spowalnianiu postępu zmian. Ważną rolę odgrywa fizjoterapia, która łączy ćwiczenia wzmacniające mięśnie posturalne z poprawą elastyczności kręgosłupa. Istotne znaczenie mają również techniki terapii manualnej, które zwiększają ruchomość stawów i zmniejszają napięcie mięśniowe.
Wspomagająco stosuje się także zabiegi fizykalne, takie jak laseroterapia, ultradźwięki czy elektroterapia, które zmniejszają stan zapalny i redukują ból. Poza gabinetem fizjoterapii pacjent powinien dbać o ergonomię pracy, unikać długotrwałego siedzenia w jednej pozycji, utrzymywać prawidłową masę ciała i wprowadzać regularną aktywność fizyczną. W przypadkach bardzo zaawansowanych zmian lekarz może zalecić leczenie farmakologiczne, a w ostateczności – zabieg operacyjny.