
Spray do nosa, który dostarczy lek prosto do mózgu – przełom na horyzoncie medycyny
To może być jeden z najważniejszych kroków w leczeniu chorób neuropsychiatrycznych ostatnich lat. Naukowcy opracowali technologię, która pozwala na bezpośrednie dostarczenie leku do mózgu poprzez prosty spray do nosa. Brzmi jak wizja z przyszłości, ale to już rzeczywistość laboratoriów.
W centrum tego odkrycia znalazły się złote nanocząsteczki – mikroskopijne nośniki, które mogą zmienić sposób leczenia chorób takich jak depresja, choroba afektywna dwubiegunowa czy Alzheimer. Dzięki nim lit, jeden z najstarszych i najskuteczniejszych leków psychiatrycznych, może trafić dokładnie tam, gdzie jest potrzebny – bez obciążania całego organizmu.
Przeczytaj również: Brak izby wytrzeźwień niszczy SOR-y i psychiatrię
Jak działa spray z nanozłotem i litem?
Opracowana metoda łączy nanotechnologię i farmakologię w sposób, który jeszcze niedawno wydawał się niemożliwy. Złote nanocząsteczki pokryte glutationem – naturalnym przeciwutleniaczem – działają jak maleńkie kapsułki. Na ich powierzchni umieszczono jony litu, które zostają stabilnie związane i transportowane do mózgu.
Gdy cząsteczki zostają podane donosowo, omijają barierę krew–mózg, która od dekad stanowiła największe wyzwanie dla naukowców. Dzięki temu lek nie musi krążyć po całym organizmie, co znacząco ogranicza ryzyko uszkodzenia nerek, tarczycy czy wątroby – typowych działań niepożądanych klasycznej terapii litem.
Celem badaczy jest zahamowanie aktywności enzymu GSK-3β, kluczowego w rozwoju choroby Alzheimera, zaburzeń nastroju i procesów zapalnych w mózgu. W eksperymentach na myszach udało się nie tylko obniżyć aktywność tego enzymu w hipokampie, ale także poprawić funkcje poznawcze i pamięć zwierząt.
Masz braki w uzębieniu lub niepokoi Cię jego stan? Potrzebujesz odbudowy zębów? Zobacz – implanty Wrocław
Zalety, które mogą zmienić medycynę
Nowa metoda przynosi szereg przełomowych korzyści:
- donosowa droga podania pozwala ominąć barierę krew–mózg i kierować lit bezpośrednio do tkanki nerwowej, zmniejszając ryzyko ogólnoustrojowych skutków ubocznych,
- złote nanocząsteczki stopniowo uwalniają lit wewnątrz komórek, utrzymując jego działanie terapeutyczne bez toksycznych dawek,
- pięciodniowa kuracja w modelu zwierzęcym zahamowała szkodliwe procesy w mózgu, a po dwóch miesiącach poprawiła pamięć,
- nawet po pięciu miesiącach stosowania nie stwierdzono wzrostu stężenia litu we krwi, co potwierdza bezpieczeństwo terapii.
To nie tylko medyczna ciekawostka – proces wytwarzania nanocząsteczek LiG-AuNPs jest prosty i skalowalny, co daje realną szansę na wdrożenie terapii w przyszłych badaniach klinicznych.
Dla kogo może być przeznaczony ten spray?
Naukowcy widzą szerokie możliwości zastosowania nowego podejścia. Spray może pomóc zarówno w chorobach psychicznych, jak i neurologicznych:
- Zaburzenia afektywne – w szczególności choroba afektywna dwubiegunowa, gdzie lit od lat stanowi podstawowy stabilizator nastroju. Wersja donosowa mogłaby ograniczyć skutki uboczne terapii doustnej.
- Choroby neurodegeneracyjne, zwłaszcza Alzheimer – poprzez hamowanie patologicznych procesów związanych z białkiem tau.
- Infekcje wirusowe mózgu – np. wywoływane przez wirus HSV-1, który może aktywować enzym GSK-3β i nasilać stany zapalne w układzie nerwowym.
Na razie jednak pozostajemy w fazie przedklinicznej – wszystkie eksperymenty przeprowadzono na zwierzętach. Przed naukowcami długa droga: muszą opracować dawki, częstotliwość stosowania, porównać skuteczność ze standardową terapią i zapewnić stabilność cząsteczek.
W przypadku różnego rodzaju kontuzji, przeciążeń lub nadwyrężeń, zachęcamy do skorzystania z zabiegów w ramach usług fizjoterapia Poznań.