Wady postawy
Wady postawy to nieprawidłowe ustawienie poszczególnych odcinków ciała w spoczynku i podczas ruchu. Mogą dotyczyć kręgosłupa, klatki piersiowej, barków, bioder, kolan, a nawet stóp. Wiele osób postrzega je wyłącznie jako problem estetyczny, jednakże zaniedbane wady postawy prowadzą do przeciążeń mięśni i stawów, przewlekłych bólów, a w dłuższej perspektywie do poważniejszych schorzeń układu ruchu.
Wady postawy – przyczyny
Do rozwoju wad postawy przyczynia się wiele czynników, zarówno wrodzonych, jak i nabytych. Współczesny tryb życia, obfitujący w długie godziny spędzane w pozycji siedzącej, brak ruchu oraz używanie nieergonomicznych stanowisk pracy sprzyja ich powstawaniu. Częstymi przyczynami są także:
- osłabienie mięśni głębokich i stabilizujących kręgosłup,
- nieprawidłowe nawyki ruchowe, np. garbienie się przy biurku,
- różnice w długości kończyn lub wrodzone wady anatomiczne,
- przebyte urazy i choroby ortopedyczne w dzieciństwie,
- brak aktywności fizycznej i nadwaga, które dodatkowo obciążają kręgosłup.
Najczęstsze wady postawy
Wady postawy przybierają różne formy i mogą obejmować pojedyncze odcinki ciała lub całą sylwetkę. Do najczęściej spotykanych zalicza się:
- Skoliozę – boczne skrzywienie kręgosłupa, które często towarzyszy rotacja kręgów i asymetria barków,
- Kifozy i lordozy – nadmierne wygięcia kręgosłupa w odcinku piersiowym (kifoza) lub lędźwiowym (lordoza),
- Plecy okrągłe, wklęsłe i płaskie – nieprawidłowe krzywizny fizjologiczne wpływające na ustawienie barków i miednicy,
- Koślawość i szpotawość kolan – odchylenia osi kończyn dolnych, mogące powodować ból i przeciążenia stawów,
- Płaskostopie – spłaszczenie łuków stopy, często prowadzące do problemów z kolanami i kręgosłupem.
Objawy i konsekwencje nieleczonych wad postawy
Początkowo wady postawy mogą nie powodować wyraźnych dolegliwości, dlatego często są bagatelizowane. Z czasem pojawiają się jednak:
- przewlekłe bóle pleców, karku i barków,
- napięcia i przykurcze mięśni,
- ograniczenie zakresu ruchu i pogorszenie sprawności fizycznej,
- większa podatność na urazy i przeciążenia stawów.
Nieprawidłowa postawa u dzieci i młodzieży może prowadzić do trwałych deformacji, które w dorosłym życiu będą wymagały długotrwałej terapii.
Rola fizjoterapii w korekcji wad postawy
Fizjoterapia odgrywa ważną rolę w leczeniu wad postawy i w zapobieganiu ich pogłębianiu. Proces terapeutyczny rozpoczyna się od szczegółowej diagnozy, w tym analizy sylwetki i oceny biomechaniki ruchu. Następnie dobierany jest indywidualny plan usprawniania, który zwykle obejmuje:
- ćwiczenia wzmacniające mięśnie stabilizujące kręgosłup i miednicę,
- rozciąganie przykurczonych grup mięśniowych i poprawę elastyczności ciała,
- naukę prawidłowych wzorców ruchowych i ergonomii w codziennym życiu,
- w razie potrzeby – taping, pracę manualną oraz wykorzystanie nowoczesnych metod fizykoterapii.
Systematyczna praca pod okiem fizjoterapeuty pozwala na poprawę postawy, zmniejszenie dolegliwości bólowych i zapobieganie trwałym zmianom w układzie ruchu. W przypadku dzieci wczesna interwencja ma kluczowe znaczenie, ponieważ młody organizm łatwo poddaje się korekcji.